Żydzi – literackie kreacje. [1]

Judyta, Mendel Gdański, Meir Ezofowicz, stary Szlangbaum. Alienacja czy próba asymilacji? Stereotypowy portret lichwiarza czy postępowy bojownik idei zbliżenia? Prześledźmy!

Literatura podmiotu: części 1 – 4

1. Konopnicka Maria, Mendel Gdański,

2. Orzeszkowa Eliza, Meir Ezofowicz,

3. Prus Bolesław, Lalka,

4. Słowacki Juliusz, Ksiądz Marek.

1.  Juliusz Słowacki – Ksiądz Marek

W Księdzu Marku  Juliusza Słowackiego jedną z głównych bohaterek jest Żydówka Judyta, która boleśnie przeżywa konieczność współegzystowania wśród obcych ludzi należących do innego narodu. 

„Ta królewna z rodu Judy”, czyli piękna córka rabina czuje się z jednej strony jak niewolnica, z drugiej natomiast niczym wyrwana z korzeniami, przesadzona w niesprzyjające rozwojowi warunki róża.

Słowacki wykreował ją na postać niezwykle złożoną i skomplikowaną, wymykającą się jednoznacznej ocenie, bo...Otóż – na początku utworu – poznajemy Judytę, która przygotowuje zemstę za śmierć ojca i skrupulatnie ją przeprowadza. 

Jest w tym okresie swojego życia zdolna do zdrady i każdej podłości. 

To ona przyczyniła się do zajęcia miasta, ponieważ wskazała Rosjanom prowadzące do Baru lochy.

Urodą dziewczyny i jej niezłomnym charakterem był zafascynowany Kosakowski, który próbował ją zgwałcić. 

Autor przypisał Judycie wyjątkowo ważną rolę, bo naznaczona złem bohaterka odradza się moralnie i zakłada możliwość przyjęcia nowej wiary.

Dlaczego?  Za sprawą Księdza Marka.

Upadła, prosta kobieta, jednocześnie morderczyni sądziła, że nie ma dla jej duszy ratunku. 

Miłosierdzie Księdza Marka, jego łaska, przebaczenie win i odpuszczenie zdrady do tego stopnia wstrząsnęło Judytą, że zdecydowała się zmienić wiarę przodków i pozwoliła się ochrzcić.

Teraz – niezmiernie zdziwiona dobrocią duchownego – będzie z narażeniem życia broniła go przed Rosjanami i grozi im, iż w nadnaturalny sposób wyrządzi im krzywdę, jeżeli ruski „Jenerał” ośmieli się tknąć Księdza. 

Wkrótce Judyta zesłała na Rosjan zarazę. Skutecznie uniemożliwiała im leczenie ran, ponieważ niczym żywa pochodnia podpalała szpitale.

Ksiądz Marek Juliusza Słowackiego to dramatyczny poemat o tajemniczej Żydówce, która miała skomplikowaną naturę. Ścierające się w jej duszy siły zła i dobra pozwoliły poecie uczynić z niej (po przebytej drodze upadku) wyróżniającą się hartem ducha świętą.

 cdn