Sposoby kreowania natury w poezji. [4]

Melodia mgieł nocnych  Kazimierza Przerwy-Tetmajera

Literatura podmiotu: części 1 – 4

1. Goethe Johann Wolfgang, Król Olch,

2. Mickiewicz Adam, Stepy akermańskie,

3. Mickiewicz Adam, Świteź,

4. Tetmajer Przerwa Kazimierz, Melodia mgieł nocnych.

4.  Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Melodia mgieł nocnych

Sposób kreowania natury w Młodej Polsce wywodzi się z romantycznej tradycji, czego przykładem (z uwagi na zwiększoną nastrojowość) może być Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym).

W przywołanym wierszu podmiotem lirycznym są mgły, co jest zabiegiem dość nietypowym dla poetyckiego warsztatu Kazimierza Przerwy-Tetmajera. 

Przedmiotem analizy i kontemplacji autora staje się górski pejzaż przedstawiający trochę senny, jakby rozmyty, pogrążony we mgle widok.

Za moment ten widok ulegnie zmianie, ponieważ tatrzański krajobraz jest oglądany tu i teraz i wygląda jak zatrzymana i utrwalona w kadrze chwila. 

Osiągnięcie tego ulotnego wrażenia było możliwe dzięki zastosowanej przez poetę niezwykłej technice, która połączyła zapachowe, słuchowe i kolorystyczne wrażenia.

Taki sposób kreowania natury służy nie tylko odtworzeniu przeżyć człowieka, lecz także ożywieniu przyrody. Melodia mgieł nocnych  to z jednej strony wzorcowy przykład budowania w wierszu nastroju, z drugiej natomiast odzwierciedlenie mistrzostwa poety w kreowaniu impresjonistycznego krajobrazu.

Ulotnemu nastrojowi chwili towarzyszy zatarcie konturów, brak kontrastów, spowolnienie tempa, podkreślone subtelnymi, pastelowymi kolorami odczucie delikatności. 

Czytając wiersz, mamy nieodparte wrażenie, że podglądamy naturę, że odzieramy majestatyczne góry z ich tajemniczego sacrum.

Staje się to za sprawą niesamowitych wręcz zdolności poety do artystycznego kreowania natury; natury pięknej, niejako wolniutko się poruszającej, rządzącej się swoimi prawami, całkowicie ulotnej. Jej oglądanie jest rodzajem swoistego, niezapomnianego przeżycia.

Te psychiczne doznania stają się możliwe dzięki zastosowanej przez Tetmajera technice synestezji polegającej na łączeniu wrażeń zmysłowych, a więc na nadaniu na przykład dźwiękom kolorów. Natura w wierszu jest ożywiona, ponieważ śpiewające mgły zapraszają do tańca.

Kazimierz Przerwa-Tetmajer w Melodii mgieł nocnych  nie koncentruje się bynajmniej na odtworzeniu realnego wyglądu pejzażu. Jego celem jest oddanie subtelnego nastroju, nieustannie zmieniających się barw oraz kształtów przyrody.

Następny wpis: Streszczenie ballady ,,Świteź"  Adama Mickiewicza