Motyw wędrówki w literaturze. Omów różne jego wersje i funkcje w wybranych utworach. [2]

Odyseja    Homera

Literatura podmiotu: części 1 – 4

1. Biblia – Księga Wyjścia,

2. Dante Alighieri, Boska komedia – Pieśń IV,

3. Homer, Odyseja – Pieśń XII,

4. Słowacki Juliusz, Kordian.

2.   Homer – Odyseja

Tuż przed rozpoczęciem wojny trojańskiej Penelopa urodziła Telemacha, więc Odys, żeby uniknąć wzięcia w niej udziału i opuszczenia rodziny udawał szaleńca.

Podstęp nie udał się, został odkryty i Odyseusz przyrzekł żonie, że szybko powróci do Itaki po zakończeniu wojny, ale nie przewidział tego, że potrwa ona dziesięć lat. Kiedy Troja została zburzona, Odys  naiwnie sądził, iż w ciągu dwóch tygodni dopłynie do domu, jednak ta wędrówka trwała następne dziesięć lat.

Dlaczego?

Z powodu nienawiści Posejdona, który na prośbę syna – oszukanego przez Odysa jednookiego Polifema – utrudniał mu powrót do Penelopy i Telemacha.

Przyroda, los, bogowie nie sprzyjają bynajmniej władcy Itaki, toteż jego wędrówka spod Troi staje się dramatyczną walką z piętrzącymi się przeszkodami. Wielu przeciętnym Grekom nie starczyłoby wyobraźni, żeby sobie wymyślić takie przeszkody i potwory, z którymi Odys musiał się zmierzyć.

Dążąc do wyznaczonego sobie celu, Odyseusz wytrwale walczy z przeciwnymi wiatrami, morskimi stworami oraz  własnymi słabościami i pokusami. Udało mu się dopłynąć do wyspy syren dzięki łagodnemu i pomyślnemu wiatrowi.

Syreny – połową ciała przypominające piękne dziewczęta – w rzeczywistości były morskimi potworami i król Itaki miał świadomość grożącego żeglarzom z ich strony niebezpieczeństwa. 

Pół-panny, pół-ptaki trzymały się skał zakrzywionymi szponami, trzepotały skrzydłami i wydawały prześliczne dźwięki. Ich cudny głos dla wielu pływających po morzu żeglarzy był przyczyną tragedii, ponieważ zapominali o falach i ginęli lub stawali się rozbitkami wskutek zatonięcia okrętu.

Odyseusz i tym razem wykazał się dużą przebiegłością i sprytem. 

Mimo zagrożenia podróżnicy bezpiecznie przepłynęli obok wyspy syren, ponieważ Odys był przywiązany mocnymi sznurami do masztu, a jego towarzysze nie mogli słyszeć głosu stworów, bo mieli uszy zalepione woskiem.

Opisywana w Odysei  wędrówka trwała dziesięć lat i na jej podstawie powstał topos, który można by nazwać wędrówką życia, czyli peregrinatiovitae. Takie ujęcie motywu podróży nie oznacza jedynie docierania do celu. Równie ważne okazuje się dążenie do poznawania samego siebie i swojej historii. Podczas wędrówki do Itaki Odyseusz stracił wielu towarzyszy podróży, musiał pogodzić się także ze śmiercią tych, którzy zginęli z ręki cyklopa, a w końcu znosić długotrwałą samotność.

Odys nie jest wyidealizowaną postacią i nie został wykreowany na herosa. Nieobce są mu  spryt, przebiegłość, rozwaga, tęsknota za domem i rodziną, co jest jednoznaczne z tym, że posiada cechy właściwe każdemu, przeciętnemu człowiekowi.

cdn